Εκτός από τα προβλήματα της οικονομίας της ανεργίας της δημόσιας διοίκησης, της ανυπαρξίας αναπτυξιακού σχεδίου, της διάλυσης της παραγωγικής διαδικασίας κ.λπ., η κυβέρνηση της αριστεράς, μεταξύ άλλων, είχε και έχει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της διαχείρισης των στερεών απορριμμάτων αλλά και των υγρών αποβλήτων σε πανελλαδικό επίπεδο. Iδιαίτερα οξυμμένο το πρόβλημα της διαχείρισης στερεών απορριμμάτων εμφανίστηκε στην Πελοπόννησο, στην Αρκαδία και στην Ηλεία.
Στην περιφέρεια της Πελοποννήσου το πρόβλημα έρχεται από τη δεκαετία του 1980. Η αδυναμία της τοπικής αυτοδιοίκησης να σχεδιάσει και να υλοποιήσει την αποκομιδή των απορριμμάτων οδήγησε την τότε διοικητική περιφέρεια να πάρει πρωτοβουλίες που τελικά οδήγησαν σε νέα προβλήματα. Μια τέτοια πρωτοβουλία ήταν η αγορά μηχανημάτων που στόχο είχε να αποθηκεύσει προσωρινά σε δέματα τα απορρίμματα έως ότου να δημιουργηθούν οι κατάλληλοι χώροι. Επειδή στην Ελλάδα ισχύει το ουδέν μονιμότερο του προσωρινού, ο χώρος αποθήκευσης των δεμάτων μετεξελίχθηκε σε ανεξέλεγκτο ΧΑΔΑ. Πολλά δε από αυτά τα μηχανήματα έμειναν στις αποθήκες της Περιφέρειας χωρίς να χρησιμοποιηθούν.
Μετά την εφαρμογή του Καλλικράτη και μπροστά στην αδυναμία των Δήμων, που οι τότε κυβερνήσεις τους είχαν αφήσει χωρίς υποδομές και οικονομική ενίσχυση, μεταβιβάζεται η αρμοδιότητα της διαχείρισης των απορριμμάτων στην Περιφέρεια. Η Περιφέρεια, χωρίς να συνεννοηθεί και να συνεργαστεί με τους Δήμους, προχωρά σε διεθνή διαγωνισμό δια του οποίου ανάδοχος γίνεται η ΤΕΡΝΑ. Η σύμβαση που ετοιμάζεται περιλαμβάνει διαχείριση σύμμεικτων απορριμμάτων, πίσω δηλαδή από τη σύγχρονη διαχείριση: διαλογή στην πηγή, ανακύκλωση και κομποστοποίηση, και όχι μόνο αυτό αλλά κλείνει και το δρόμο να γίνει αυτό μελλοντικά με την ελάχιστη εγγυημένη ποσότητα για κάθε Δήμο. Επίσης, ενώ κόβει κουστούμι στους πολίτες που θα κληθούν από τους Δήμους να πληρώσουν αυξημένα δημοτικά τέλη, η συμφωνία κρατάται ως κρυμμένος θησαυρός στο συρτάρι του Περιφερειάρχη. Πόσο δημοκρατικό είναι να μην δίνονται πληροφορίες στους άμεσα ενδιαφερόμενους και μάλιστα από θεσμούς που είναι πιο κοντά στον πολίτη; Χρειάστηκε να έρθει η κυβέρνηση της αριστεράς για να δώσει στους δημάρχους και στους πολίτες στοιχεία που περιλαμβάνονται στη σύμβαση.
Η σημερινή κυβέρνηση προχώρησε μετά την εκλογή της:
*στην ψήφιση του νέου ΕΣΔΑ (Εθνικός Σχεδιασμός Διαχείρισης Απορριμμάτων)
* στη μεταφορά της αρμοδιότητας ξανά στους Δήμους και μάλιστα με δυνατότητα επιμέρους συνεργασιών μεταξύ των Δήμων και, αν οι Δήμοι δεν μπορούν, τότε μεταφέρεται στην Περιφέρεια.
* Ζήτησε να διαμορφωθούν νέοι Περιφερειακοί Σχεδιασμοί Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΠΕΣΔΑ) που θα είναι σύμφωνοι με το νέο ΕΣΔΑ και από κάθε Δήμο Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης.
Η Περιφέρεια Πελοποννήσου σε ρόλο εκβιαστή
Μετά, λοιπόν, τη νέα ρύθμιση είναι φανερό πως για να υπογραφεί η σύμβαση με την ΤΕΡΝΑ πρέπει να είναι συμβατή με το νέο ΠΕΣΔΑ που θα εκπονηθεί από το Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ) που συγκροτείται από εκπροσώπους των Δήμων της Περιφέρειας Πελοποννήσου.
Μετά τα παραπάνω αρχίζουν να οξύνονται περαιτέρω τα προβλήματα για την Περιφέρεια. Δεν είναι πλέον μόνο οι πολίτες και οι φορείς τους, που σθεναρά αντιστάθηκαν στις επιλογές της, αλλά σχεδόν όλοι οι μεγάλοι Δήμοι όπως Τρίπολης, Σπάρτης, Κορίνθου, Άργους, Καλαμάτας κ.λπ., που αντιλαμβάνονται πως δεν μπορούν να μετακυλήσουν το τεράστιο κόστος στους δημότες τους και θέλουν να απεγκλωβιστούν από την ΤΕΡΝΑ. Με δεδομένο ότι η κυβέρνηση έχει εκφράσει την αντίρρησή της για τη συμφωνία με την ΤΕΡΝΑ αρχίζει ένας πόλεμος μεταξύ Περιφέρειας – κυβέρνησης και δημάρχων. Η κυβέρνηση καλεί τους Δημάρχους και τους ενθαρρύνει να αναλάβουν πρωτοβουλίες, τους υπόσχεται οικονομική και θεσμική στήριξη ενώ από την άλλη η Περιφέρεια Πελοποννήσου με όλα τα μέσα που διαθέτει προσπαθεί να εμποδίσει τις όποιες πρωτοβουλίες αναπτύσσουν οι Δήμοι. Αυτή η διελκυστίνδα στην οποία βρίσκονται οι Δήμοι αναγκάζει κυρίως μικρούς Δήμους να υποκύπτουν στους εκβιασμούς της Περιφέρειας, άλλους να περιμένουν να δουν προς τα πού θα γύρει η πλάστιγγα και άλλους να παίρνουν πρωτοβουλίες με πρωτοπόρο το Δήμο Σπάρτης. Αποτέλεσμα αυτών των εξελίξεων είναι να κινδυνεύει η περιοχή να οδηγηθεί ξανά σε σκουπιδότοπο, πράγμα που ευθέως απειλεί η Περιφέρεια προσπαθώντας να περάσει τη δική της λύση κόντρα σε πολίτες, τοπικούς φορείς αλλά και στους μεγάλους Δήμους της περιοχής. Όλα αυτά οδηγούν σε αδράνεια τα αρμόδια όργανα όπως ο ΦΟΣΔΑ, που αν δεν ψηφίσει νέο ΠΕΣΔΑ και δεν προτείνει ολοκληρωμένη πρόταση για τη διαχείριση των απορριμμάτων τότε το αδιέξοδο θα είναι πλήρες.
Εν όψει αδιεξόδου;
Από τη δική της μεριά η κυβέρνηση, φοβούμενη το αδιέξοδο, προχώρησε σε διαπραγμάτευση με την ΤΕΡΝΑ, η οποία βελτίωσε τη συμφωνία σε κάποια σημεία. Παρ’ όλα αυτά όμως παραμένει έξω από την αντίληψη που έχει ο ΣΥΡΙΖΑ για τη διαχείριση των απορριμμάτων. Η περιφερειακή παράταξη που στηρίχθηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ στην Πελοπόννησο, σε συνεργασία και συνεννόηση με τους Δημάρχους προτείνει τη διαλογή στην πηγή με ανακύκλωση και κομποστοποίηση και διαμόρφωση χώρων υγειονομικής ταφής των υπολοίπων. Σθεναρά οι οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ είναι αντίθετες, μαζί και οι βουλευτές της περιοχής, με το φαραωνικό έργο της Περιφέρειας. Αναρωτιούνται πως είναι δυνατόν ο ΕΣΔΑ να επικαιροποιείται κάθε έξι χρόνια ενώ μια οπισθοδρομική σύμβαση επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων να υπογράφεται για πάνω από είκοσι χρόνια.
Πιλοτική διαχείριση από το Δήμο Σπάρτης
Θεωρούν ότι η διαχείριση που γίνεται από το Δήμο της Σπάρτης μπορεί να γίνει πιλοτική και για τους άλλους Δήμους. Συγκεκριμένα τη διαχείριση των απορριμμάτων στη Σπάρτη έχει μια συνεταιριστική επιχείρηση που κάνει διαλογή στην πηγή. Έχουν καταργηθεί οι κάδοι σύμμεικτων απορριμμάτων σε 2.500 πόρτες σε σύνολο 16.000 και έχουν τοποθετηθεί τέσσερις κάδοι ανακύκλωσης και ένας κάδος οργανικών. Στο τέλος του 2016, ο δήμαρχος Σπάρτης εκτιμά ότι θα έχει καλύψει πλήρως την πόλη. Μέχρι στιγμής έχει αυξηθεί η ανακύκλωση σε σχέση με πέρσι και μετά την τοποθέτηση των κάδων αυτών κατά 100%.
Λίγο πιο πίσω είναι ο Δήμος Καλαμάτας και ο Δήμος Βόρειας Κυνουρίας, ενώ ο δήμαρχος Τρίπολης κατέθεσε δική του πρόταση στο υπουργείο Περιβάλλοντος τη Μ. Τετάρτη, η οποία έγινε δεκτή με θετικό τρόπο από την κυβέρνηση που ζήτησε να κατατεθεί Τοπικό Σχέδιο και να προχωρήσει ο ΠΕΣΔΑ. Τη Μ. Τρίτη, στο Βαλτέτσι σε συγκέντρωση φορέων και πολιτών, εκφράστηκε ομόθυμα η άρνηση να γίνει η Αρκαδία ο σκουπιδότοπος της Πελοποννήσου ζητώντας από την κυβέρνηση να τηρήσει τις υποσχέσεις της.
Ο ρόλος της κυβέρνησης
Ενδιαφέρουσα, επίσης, είναι η άποψη – εκβιασμός που δημόσια διατύπωσε λίγο πριν τη συνεδρίαση του ΦΟΔΣΑ Πελοποννήσου τη Μ. Τρίτη η κ. Νικολάκου, αντιπεριφερειάρχης Πελοποννήσου. Αφού λοιπόν η Περιφέρεια καθυστέρησε την αποκατάσταση των ΧΑΔΑ, το έκανε χωρίς συνεννόηση με τους Δήμους, χρησιμοποίησε αυτή την υποχρέωσή της όπως βόλευε τον τελικό στόχο της λειτουργίας του ΣΔΙΤ, σήμερα χωρίς περιστροφές λέει ότι «η αποκατάσταση του 80% των ΧΑΔΑ μέχρι τον Ιούνιο καθιστά ιδιαίτερα δύσκολο το έργο για όσους επιχειρούν να παρεμποδίσουν τη λύση της ΣΔΙΤ για τη διαχείριση των απορριμμάτων». Για να συνεχίσει πως «ενόψει της συνεδρίασης του ΦΟΔΣΑ, εκτιμούμε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Δημάρχων έχει απολύτως κατανοήσει το μόνο έργο που μπορεί νόμιμα και… είναι αυτό της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Έχουν επίσης κατανοήσει απολύτως ότι δεν μπορούν να υπολογίζουν στην κυβέρνηση, παρά μόνο στη συνεργασία με την Περιφέρεια».
Και, ω του θαύματος, 12 Δήμαρχοι στη συνεδρίαση του ΦΟΣΔΑ δεν είχαν φέρει τοπικά σχέδια (κυρίως μικροί Δήμοι) και βεβαίως δεν ψηφίστηκε και νέος ΠΕΣΔΑ, ενώ η κυβέρνηση είχε ζητήσει διά του Αλέκου Φλαμπουράρη να επιταχυνθούν οι διαδικασίες.
Είναι φανερό πλέον ότι οι δήμαρχοι οφείλουν να αναλάβουν τις ευθύνες τους και μέσω της ΠΕΔ να επιταχύνουν τη διαδικασία των Τοπικών Σχεδίων και δια του ΦΟΔΣΑ να προχωρήσουν άμεσα στο νέο ΠΕΣΔΑ. Η δε κυβέρνηση σε συνεργασία με τους δημάρχους, βοηθώντας οικονομικά και θεσμικά, να διευκολύνει τη λύση ενός προβλήματος που μαστίζει χρόνια την περιοχή. Τυχόν οπισθοχώρηση και συμβιβασμός σήμερα, όχι μόνο θα την φέρει αντιμέτωπη με την κοινωνία της Πελοποννήσου, αλλά θα δημιουργήσει την αίσθηση της ήττας στους πολίτες που δώσανε τη μάχη για να μην προχωρήσει αυτό το έργο και στήριξαν την κυβέρνηση της αριστεράς. Ταυτόχρονα θα οδηγήσει σε μελλοντικά περιβαλλοντικά προβλήματα. Η λύση είναι να ενθαρρυνθούν οι μεγάλοι Δήμοι σε κάθε νομό σε συνεργασία με τους μικρούς Δήμους να προχωρήσουν σε τοπικά σχέδια διαχείρισης των απορριμμάτων.
Πέτρος Ζούνης
Πηγή: epohi.gr
Πρόσφατα σχόλια